De afgelopen jaren heb ik me enorm gefrustreerd over het taboe dat rust op psychische aandoeningen. Mensen hebben hier vaak weinig begrip voor. Vaak uit onwetendheid, maar ook omdat het zo onzichtbaar is. Jarenlang riep ik ‘had ik maar een gebroken been, dan zagen mensen tenminste wat er aan de hand was.’ Totdat ik twee jaar terug in een jaar tijd twee keer dezelfde enkel brak.
Een (on)zichtbare aandoening
Na de eerste keer kreeg ik een brace. Deze heb ik wekenlang gedragen en langzaam ben ik het lopen zonder brace gaan opbouwen. In die opbouwfase was ik een paar weken opgenomen in een kliniek waar “wandelen” een vast programma-onderdeel was. Zo’n 45 minuten wandelen, met je groep en een verpleegkundige. Ik ging niet mee -dat leek me nogal duidelijk. De betreffende verpleegkundige was het hier niet mee eens: ‘ik zíe toch dat er niets aan de hand is met je enkel?’ Het maakte me woest. Blijkbaar werd ik niet meer geloofd als ik zonder brace liep.
Coeliakie is een onzichtbare ziekte. Het valt niet van mijn voorhoofd af te lezen en mensen merken het niet als ik eten binnenkrijg waar ik niet tegen kan. Toen ik gediagnosticeerd werd en dit moest delen in mijn omgeving (want het is toch best handig als je vrienden dit weten) verwachtte ik weinig gekke reacties. Eigenlijk alleen maar ‘oh joh, wat vervelend’.
Onbegrip
Helaas kwam ik van de koude kermis thuis…
Vlak na mijn diagnose was ik een weekend bij kennissen. Ik had veel eigen eten meegenomen, maar ik kreeg al vrij snel de vraag of ik dat weekend niet ‘gewoon even normaal’ kon eten. ‘Er zitten wel gluten in, maar het zal vast niet zoveel zijn. Dat kan vast wel.’ De opmerking ‘doe nou gewoon even gezellig mee’ was de druppel die de emmer deed overlopen. Ik word niet snel boos, maar toen knapte er iets in mij.
Ook werd ik niet altijd geloofd. Mensen wilden een doktersverklaring. Zwart op wit. Anders zouden ze er geen rekening mee houden.
Ik heb dit nooit begrepen: waarom zou ik dit verzinnen? Glutenvrij eten is ontzettend duur en helemaal in het begin voelde het alsof ik nooit meer iets lekkers kon eten.
Begrip
Gelukkig reageerden de mensen die het dichtste bij mij staan ontzettend fijn en begripvol. Vriendinnen die op hun verjaardag speciaal voor mij glutenvrije cakejes maken, vrienden die vooraf verpakkingen naar me appen met de vraag ‘mag jij dit?’. In veel gevallen was het antwoord ‘nee’, maar het is zó fijn dat ik geloofd word. Ik snapte wel dat vrienden het lastig zouden vinden om voor mij te koken, dus ik bied zelf vaak aan om eigen eten mee te nemen of te helpen met koken.
Maar de allermooiste reactie kwam toch wel op de plek waar ik ontzettend graag kom: mijn studentenvereniging. Ik had de vereniging ingelicht en gezegd dat ik in het vervolg mijn eigen eten mee zou nemen. Diep van wist ik dat mijn eetstoornis juichte. Toen vroeg iemand, en plein public, ‘maar wat nou als je ons gewoon uitlegt wat je wel en niet mag en hoe het zit met kruisbesmetting?’ Ik kreeg kippenvel. Wauw. Díe had ik niet zien aankomen.
Een ander lid reageerde eerlijk: ‘mooi voorstel, maar ik weet dat ik het ga vergeten en dat ik het per ongeluk dan toch fout doe.’ Ik was blij dat hij zo eerlijk durfde te zijn. Ik neem nu gewoon zelf mijn eten mee, iets wat mijn eetstoornis ook niet verkeerd vindt. En soms kan ik een deel van het eten wel eten. Maar ik mag er zijn mét mijn coeliakie. En dat is het mooiste cadeau dat ze me konden geven.
